A
zbest – włókniste odmiany minerałów występujące w przyrodzie w postaci wiązek włókien cechujących się dużą wytrzymałością na rozciąganie, elastycznością i odpornością na działanie czynników chemicznych i fizycznych. Szkodliwość włókien azbestowych zależy od średnicy i długości włókien. Większe włókna nie są tak szkodliwe, gdyż w większości zatrzymują się w górnych drogach oddechowych skąd są usuwane przez rzęski, włókna bardzo drobne są usuwane przez system odpornościowy. Najbardziej niebezpieczne nie są włókna długie, lecz cienkie – przenikają one do dolnych dróg oddechowych, wbijają się w płuca, gdzie pozostają i w wyniku wieloletniego drażnienia komórek wywołując nowotwory. Usuwanie wyrobów azbestowych z budynków wymaga zabezpieczeń pracowników, a odpady unieszkodliwienia.
B
iodegradacja – biochemiczny rozkład związków organicznych na związki proste, dokonany za pośrednictwem organizmów żywych (m.in. bakterii, grzybów, pierwotniaków, glonów).
B
iopaliwa – to paliwa uzyskane drogą przetworzenia produktów pochodzenia roślinnego lub zwierzęcego. Ze względu na stan skupienia dzielimy biopaliwa na stałe , ciekłe i gazowe. Do biopaliw stałych zaliczamy miedzy innymi słomę w postaci kostek lub brykietów, granulat trocinowy lub słomiany – tzw. pellet, drewno, siano. Biopaliwa ciekłe otrzymywane są w drodze fermentacji alkoholowej węglowodanów, fermentacji biomasy, bądź z estryfikowanych w biodiesel olejów roślinnych. Biopaliwa gazowe powstają w wyniku fermentacji beztlenowej odpadów rolniczej produkcji zwierzęcej na przykład obornika.
B
ioremediacja – to proces naprawczy, w którym wykorzystywane są bakterie, drożdże lub grzyby strzępkowe. Mikroorganizmy te mają za zadanie obniżenie stężenia zanieczyszczeń do bezpiecznego poziomu, przekształcenie związków ropopochodnych do związków nietoksycznych lub przeprowadzenie mineralizacji do dwutlenku węgla i wody. Najczęściej stosuje się bakterie, ze względu na dużą liczebność populacji i szybki wzrost.
C
zynnik zanieczyszczający środowisko – substancja lub rodzaj energii wpływający negatywnie na jakość środowiska człowieka, np. kwaśne deszcze, osady, pyły, gazy: SOx, NOx.
D
egradacja środowiska – pogarszanie się stanu poszczególnych elementów środowiska naturalnego (m.in. wody, gleby, powietrza) w wyniku wzrostu liczby ludności, urbanizacji, rozwoju działalności gospodarczej, powodujących wzrost zanieczyszczeń w stopniu przekraczającym możliwości samokompensacji ich przez przyrodę.
E
kologia – jest to nauka o strukturze i funkcjonowaniu przyrody, zajmująca się badaniem oddziaływań pomiędzy organizmami, a ich środowiskiem.
E
lektrośmieci – to potoczna nazwa grupy odpadów obejmująca zużyty sprzęt elektryczny i elektroniczny. Są nimi zużyte, przestarzałe lub zepsute pralki, lodówki, komputery, telefony, świetlówki i żarówki energooszczędne, telewizory, sprzęt audio, żelazka, telefony, wiertarki i inne podobne sprzęty zasilane na prąd lub na baterie.
F
reony – fluoropochodne metanu lub etanu, stosowane m.in. do produkcji aerozoli w rozpylaczach kosmetycznych i gaśnicach oraz w urządzeniach chłodniczych. Freony przenikają do ozonosfery, gdzie pod wpływem silnego promieniowania ultrafioletowego dochodzi do uwalniania z nich chloru, który niszczy znajdujący się tu ozon; co z kolei przyczynia się do niszczenia chlorofilu, podwyższenia globalnej temperatury powietrza, wytwarzania różnych mutacji genetycznych a także do wzrostu zachorowań na raka skóry u ludzi. Kiedyś szeroko stosowane, obecnie wycofywane z produkcji w związku z działaniami międzynarodowej społeczności na rzecz ochrony warstwy ozonu w atmosferze.
G
ospodarowanie odpadami – rozumie się przez to zbieranie, transport, przetwarzanie odpadów, łącznie z nadzorem nad tego rodzaju działaniami, jak również późniejsze postępowanie z miejscami zagospodarowania odpadów.
H
ałas środowiskowy – hałas występujący w środowisku zewnętrznym, powstały w wyniku działalności człowieka. Wyróżnia się następujące składowe hałasu środowiskowego: hałas drogowy, hałas lotniczy, hałas przemysłowy i hałas szynowy.
I
mporter – przedsiębiorca importujący produkty lub produkty w opakowaniach na potrzeby własne; nie uważa się za importera produktów lub produktów w opakowaniach przedsiębiorcy, który dokonuje eksportu lub wewnątrzwspólnotowej dostawy uprzednio importowanych produktów lub produktów w opakowaniach.
K
ształtowanie środowiska – planowe i twórcze oddziaływanie człowieka na środowisko przyrodnicze, w wyniku którego racjonalnie wykorzystywane są jego zasoby. Podstawowymi formami są: rekultywacja, rewaloryzacja, pielęgnacja i ochrona zachowawcza.
K
ompostowanie – inaczej, recykling organiczny, to naturalna metoda unieszkodliwienia i zagospodarowania odpadów pochodzenia organicznego w procesie częściowego tlenowego rozkładu (butwienie). Efektem procesu jest substancja próchnicza zwana „czarnym złotem ogrodników”, która może być stosowana jako nawóz.
M
onitoring środowiska – analiza i ocena stanu środowiska przyrodniczego w celu obserwacji zachodzących w nim zmian. Może być prowadzony w skali globalnej (światowej), ogólnokrajowej i lokalnej. Obejmuje również prognozowanie zmian środowiska oraz ocenę skuteczności metod jego ochrony. Polega on na ciągłych lub okresowo powtarzalnych pomiarach określonych parametrów fizycznych i obserwacji wybranych cech, właściwości wody, gleby, powietrza.
N
ieodnawialne źródła energii – wszystkie surowce, których odnowienie w wyniku naturalnych procesów jest niemożliwe bądź w skali geologicznej trwa bardzo długo m.in. ropa naftowa, węgiel kamienny, węgiel brunatny, gaz ziemny.
O
dzysk – wszelkie działania, niestwarzające zagrożenia dla życia, zdrowia ludzi lub dla środowiska, polegające na wykorzystaniu odpadów w całości lub w części, lub prowadzące do odzyskania z odpadów substancji, materiałów lub energii
O
dpady – rozumie się przez to każdą substancję lub przedmiot, których posiadacz pozbywa się, zamierza się pozbyć lub do których pozbycia się jest obowiązany.
O
chrona środowiska – dział ochrony przyrody zajmujący się ochroną wód, powietrza i gleby przed ich zanieczyszczeniem. Mówiąc o ochronie środowiska rozumie się przez to podjęcie lub zaniechanie działań umożliwiające zachowanie bądź przywracanie równowagi przyrodniczej.
P
rzetwarzanie odpadów – to procesy odzysku lub unieszkodliwiania, w tym przygotowanie poprzedzające odzysk lub unieszkodliwianie
P
olitereftalan etylenu (PET) – termoplastyczny polimer, stosowany głównie do produkcji opakowań przeznaczonych do kontaktu z żywnością, a w szczególności napojów, soków, olejów jadalnych. Najczęściej można go spotkać w postaci butelek PET do różnego typu napojów. Jest to stosunkowo drogie tworzywo, ale jego recykling jest bardzo opłacalny.
P
iroliza – proces polegający na termicznym przekształceniu materii organicznej w braku obecności tlenu do postaci ciekłej, stałej i gazowej. Do prowadzenia procesu pirolizy wymagane jest zewnętrzne źródło ciepła, którego dostarczanie jest konieczne, aby w komorze reakcyjnej utrzymać wymaganą temperaturę. Może się to odbywać poprzez spalanie wytwarzanego gazu pirolitycznego lub gazu naturalnego w piecu. Temperatura procesowa wynosi od 300 do 8000C.
R
ecykling – Odzysk, polegający na powtórnym przetwarzaniu substancji lub materiałów zawartych w odpadach w procesie produkcyjnym w celu uzyskania substancji lub materiału o przeznaczeniu pierwotnym lub o innym przeznaczeniu, w tym też recykling organiczny, z wyjątkiem odzysku energii
R
ekultywacja – to proces przywracania wartości użytkowych i przyrodniczych terenom zdegradowanym przez działalność człowieka.
S
elektywna zbiórka odpadów – to zbieranie, w ramach którego dany strumień odpadów, w celu ułatwienia specyficznego przetwarzania, obejmuje jedynie odpady charakteryzujące się takimi samymi właściwościami i takimi samymi cechami.
S
palarnia odpadów – zakład przemysłowy zajmujący się termicznym przekształcaniem (w procesie spalania) odpadów (komunalnych, przemysłowych lub niebezpiecznych, a także osadów ściekowych). Często pełni funkcję elektrowni produkując energię elektryczną lub cieplną.
S
ładowisko odpadów – to obiekt budowlany zlokalizowany i urządzony zgodnie z obowiązującymi przepisami, przeznaczony do składowania odpadów.
T
worzywa sztuczne – materiały, które nie posiadają swoich odpowiedników w świecie naturalnym. Ich głównym składnikiem są syntetyczne polimery. Stanowią alternatywę dla tradycyjnych tworzyw, powszechnie stosowanych, takich jak metale i ich stopy, drewno, materiały ceramiczne, kauczuki.
U
nieszkodliwianie – to poddanie odpadów procesom przekształceń biologicznych, fizycznych lub chemicznych, w taki sposób, aby nie stwarzały zagrożenia dla życia, zdrowia ludzi lub dla środowiska. Najpopularniejszą metodą unieszkodliwiania odpadów w Polsce jest ich składowanie, jednak jest to metoda najmniej pożądana ze względów środowiskowych.
W
ysypisko – jest to miejsce, w którym gromadzone są odpady bez zgody odpowiednich władz, np. lasy, wąwozy.
Z
anieczyszczenie środowiska – stan środowiska wynikający z wprowadzania do powietrza, wody lub gruntu, substancji stałych, ciekłych lub gazowych lub energii w takich ilościach i takim składzie, że może to ujemnie wpływać na zdrowie człowieka, przyrodę ożywioną, klimat, glebę, wodę lub powodować inne niekorzystne zmiany.
